BEELD ANP / KATRIEN MULDER

Met het doel om toeristisch aanbod in de binnenstad te verminderen heeft wethouder Victor Everhardt (financiën) een reservefonds gevormd dat gevuld zal worden met 10 miljoen euro. Het is niet de bedoeling dat de gemeente de panden zelf opkoopt, maar het geld kan gebruikt worden om biedingen van de bestaande ideële fondsen zoals de NV Zeedijk of Stadsgoed NV te ondersteunen. Deze organisaties zonder winstoogmerk kopen regelmatig panden in de binnenstad om die vervolgens te renoveren en te verhuren.

Soms zien deze organisaties een kans op korte termijn voorbijkomen of kunnen zij de exploitatie van een specifiek pand niet sluitend krijgen met hun eigen middelen. In die gevallen kan de gemeente in het vervolg bijspringen.

Ook mogen de NV Zeedijk, Stadsherstel en Stadsgoed NV een beroep doen op het fonds als een prominent pand in de binnenstad in verkeerde handen dreigt te vallen. Daarmee wordt niet per se criminele belangstelling bedoeld, maar ook bedrijven die oververtegenwoordigd zijn in de binnenstad zoals pizzeria’s, souvenirwinkels of kaasboeren.

Balans in het centrum

De reserve mag alleen gebruikt worden binnen een specifiek gebied in het centrum waar de gemeente via een bestemmingsplan probeert om het toeristische aanbod te verkleinen. Dit zijn ongeveer veertig winkelstraten. Ticketshops, fietsverhuurders en snackzaken zijn hier al verboden, maar als er een pand te koop komt met die invulling kan met hulp van de gemeente het aanbod van dit soort zaken ook verkleind worden.

Het geld kan ook gebruikt worden om bijvoorbeeld een oude gokhal te kopen en de bestemming te veranderen in winkelen of wonen. Deze bestemmingen zijn minder waard dan een gokbestemming, de planschade zou dan voor rekening van de gemeente kunnen komen. Ook worden souvenirwinkels genoemd. De instelling van deze reserve komt voort uit de Aanpak Binnenstad van burgemeester Femke Halsema, die de balans in het stadshart probeert te verbeteren voor bewoners.

Meevaller voor vastgoedfondsen

De ideële vastgoedfondsen kunnen op nog een meevaller rekenen. De gemeente Amsterdam bezit zo'n 17 procent van Stadsgoed NV en 80 procent van de NV Zeedijk. Op voorspraak van PvdA-raadslid Dennis Boutkan heeft meerderheid van de raad wethouder Everhardt opgedragen om vanaf volgend jaar af te zien van de dividendafdracht aan de gemeente. Dat scheelt de organisaties honderdduizenden euro’s per jaar, die zij kunnen gebruiken om meer panden te verwerven.

De drie fondsen, die door de pandemie en het wegblijven van bezoekers te maken hebben met tegenvallende huurinkomsten, reageren in een gezamenlijke verklaring opgetogen op de geste van de gemeente. “Het zijn moeilijke tijden, maar wij blijven vol inzetten op het betaalbaar en leefbaar houden van de binnenstad en kunnen nu beter een goede rol vervullen in het Plan Aanpak Binnenstad.”

Keerpunt

De instelling van de opkoopreserve is een keerpunt in het denken over de binnenstad. Sinds 2016 heeft Amsterdam vooral veel bezit in de binnenstad verkocht. Sommige panden gingen naar Stadsgoed NV en de NV Zeedijk, maar veel meer panden werden aan de hoogste bieder verkocht, regelmatig tot groot ongenoegen van de gebruikers.

Ook nu staat er nog vastgoed van de gemeente in de etalage op prominente plekken in het centrum, zoals een woning van 200 m² op de Prinsengracht. Ook staat een horecapand in de Czaar Peterstraat te koop.